วัดแสนเมืองมาหลวง : ที่ประชุมทัพเวียงเชียงใหม่เมื่อครั้งอดีต

[Dockaturk]

วัดแสนเมืองมาหลวง (หัวข่วง) เป็นวัดที่ซ่อนตัวอยู่ในซอยลึกๆ ที่เงียบสงบ บนถนนพระปกเกล้า ตำบลศรีภูมิ อำเภอเมือง จังหวัด เชียงใหม่ ถ้าใครผ่านไปผ่านมาสังเกตหน่อย จะอยู่ฝั่งทางด้านซ้ายมือก่อนถึงประตูช้างเผือก (หากมาจากทางประตูเชียงใหม่ บนถนนพระปกเกล้า) เดินลึกเข้าไปในซอยไม่กี่ร้อยเมตร ประตูวัดก็จะผายมือต้อนรับอยู่ข้างหน้า

วัดแสนเมืองมาหลวง (หัวข่วง) แรกสร้างมีชื่อว่า “วัดลักขปุราคมาราม” มีความหมายว่า “วัดที่พระเจ้าแสนเมืองมาทรงสร้าง” ในอดีตพระอารามแห่งนี้ถือเป็นวัดประจำเมืองที่มีความสำคัญมากอีกแห่งหนึ่ง เนื่องจากใช้เป็นสถานที่ประชุมทัพและประกอบพิธีกรรมทางศาสนาที่สำคัญต่างๆ

[Dockaturk]

ชื่อ “วัดหัวข่วง” มีที่มาจากที่ตั้งของวัด ซึ่งตั้งอยู่ทางด้านทิศเหนือของเมือง ใกล้กับสนามหลวง (ภาษาล้านนาเรียกว่า “ข่วง”) หรือคุ้มของเจ้านาย เป็นธรรมเนียมการสร้างวัดของเมืองทางตอนเหนือของประเทศ สังเกตได้ว่ามีพระอารามที่มีชื่อแบบเดียวกันนี้ อยู่ในเกือบทุกจังหวัดในภาคเหนือ และเชียงตุง

จากประวัติในพงศาวดารโยนกระบุว่า วัดแสนเมืองมาหลวง เป็นวัดที่พญาเมืองแก้ว กษัตริย์แห่งราชวงศ์มังราย ลำดับที่ 11ทรงสร้างขึ้นเพื่ออุทิศเป็นพระราชกุศลถวายแด่พญาแสนเมืองมาหรือพระอัยกาธิราช สร้างเมื่อวันศุกร์ ขึ้น 10 ค่ำ เดือน 6 เหนือ พ.ศ.2064 นอกจากนี้พระองค์ยังทรงสร้างเจดีย์กว้าง 8 วา สูง 14 วา 2 ศอก และทรงสร้างวิหาร อุโบสถ กุฏิ หอมณเทียรธรรม ถวายเพื่อเป็นอารามหลวง

ส่วนสาเหตุที่มีชื่อเรียกว่า “หัวข่วง” เป็นเพราะที่ดินในละแวกนี้แต่เดิมเป็นที่ของเจ้านาย เชื้อพระวงศ์ เป็นที่ราบกว้าง โดยเฉพาะพื้นที่สร้างวัดนั้นแต่เดิมใช้เป็นที่ชุมนุมไพร่พลยามศึกสงคราม และเป็นที่ประกอบพิธีตามวันนักขัตฤกษ์ต่างๆ จึงทำให้วัดมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าหัวข่วง

[Dockaturk]

ปัจจุบันวัดนี้มีเนื้อที่ทั้งหมด 4 ไร่ 2 งาน 10 ตารางวา มีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ไม่มีที่กัลปนาหรือที่ธรณีสงฆ์ ในสมัยที่พระเจ้าเมืองแก้ว ทรงปกครองเมืองเชียงใหม่ พระองค์ทรงเป็นผู้เลื่อมใสศรัทธาในบวรพระพุทธศาสนาเป็นอย่างยิ่ง ทรงทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาจนทำให้ได้รับคำกล่าวถึงว่าเป็นยุคทองของพระพุทธศาสนาในล้านนา แต่เมื่อกาลเวลาผ่านพ้นไปมีการทำศึกสงครามเพื่อแย่งชิงอาณาเขตเกิดขึ้น ส่งผลทำให้วัดวาอารามที่มีความสำคัญในการประกอบพิธีกรรมหลายแห่งได้รับความเสียหายไปเป็นจำนวนมาก จนต้องมีการรื้อถอนและบูรณะขึ้นมาใหม่ทดแทนของเดิมที่พังเสียหายไป

จากนั้น วัดแสนเมืองมาหลวง หรือวัดหัวข่วงได้รับการฟื้นฟูอีกครั้งใน พ.ศ.2536 โดยการนำของพระครูปลัดทรงสวัสดิ์ ปัญญาวชิโร (ครูบาแอ) โดยสร้างกุฏิสงฆ์ บูรณะพระเจดีย์ อุโบสถ พระวิหารหลวงรวมทั้งพระประธานในวิหารหลวงซึ่งเป็นพระพุทธรูปที่มีขนาดใหญ่และงดงามมากองค์หนึ่งของเมืองเชียงใหม่ นอกจากนี้ขณะนี้ยังจัดสร้างหอมณเฑียรธรรมหลังใหม่ขึ้นทดแทนหลังเก่าที่พังเสียหายลงไปจากการขุดหาวัตถุโบราณของประชาชนบริเวณใต้หอมณเฑียรธรรมหลังเก่า

[Dockaturk]

สำหรับสิ่งที่น่าสนใจภายในวัด มีวิหารหลวง สถาปัตยกรรมล้านนา พระวิหารหลังนี้สร้างขึ้นใหม่เมื่อปี พ.ศ. 2544 เพื่อทดแทนพระวิหารหลังเดิมที่ถูกไฟไหม้เสียหาย พระประธานภายในพระวิหารคือ “พระพุทธรัตนบุรีสะหลีแสนเมืองมา” เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยขนาดใหญ่ หน้าตักกว้าง 6 เมตร สูง 9 เมตร กล่าวกันว่าเป็นพระพุทธรูปที่มีพุทธลักษณะงดงามองค์หนึ่งของล้านนา

[Dockaturk]

พระอุโบสถ สถาปัตยกรรมท้องถิ่น สร้างขึ้นใหม่ในปี พ.ศ. 2537 ภายในประดิษฐานนำ “พระเจ้าศรีเมืองมา” พระพุทธรูปปางสมาธิขนาดเท่าพระองค์จริงของพระเจ้าแสนเมืองมา

พระมหาธาตุเจดีย์วัดหัวข่วง เป็นเจดีย์ล้านนาผสมสุโขทัย ลักษณะเจดีย์สิบสองเหลี่ยม ส่วนบนมีองค์ระฆัง แสดงอิทธิพลสุโขทัย เป็นรูปแบบพระเจดีย์ที่นิยมสร้างกันมากในช่วงพุทธศตวรรษที่ 21 รัชสมัยพระเจ้าติโลกราชต่อรัชกาลพระเมืองแก้ว มีลักษณะคล้ายพระธาตุดอยสุเทพ และพระธาตุลำปางหลวง

[Dockaturk]

หอพระมณเฑียรธรรม สร้างขึ้นครั้งแรกในรัชสมัยพระเมืองแก้ว พร้อมๆ กับการบูรณะพระเจดีย์ครั้งแรก เพื่อเก็บรักษาคัมภีร์พระไตรปิฎก แต่ก็ผุพังไปตามกาลเวลา หอพระมณเฑียรธรรมหลังที่เห็นอยู่ในปัจจุบันนี้ สร้างขึ้นใหม่เพื่อทดแทนหลังเดิม

มาวัดนี้ นอกจากจะเพลิดเพลินไปกับสถาปัตยกรรมต่างๆ ที่สวยงามแล้ว มีข้อแนะนำอย่างนึงที่จะบอกก็คือ ให้ระวังหมาในวัดด้วยครับ

อันนี้ที่ต้องบอกให้ระวัง เพราะเป็นห่วงกรณีจะโดนหมามันกัดเอา อย่างตอนที่ผมไปนั้น ก็วิ่งกรูกันเข้ามา 3-4 ตัว ปานเสือจะมาขย้ำเหยื่อ โชคยังดี ที่มันแค่เห่า และมีบางตัวที่ตะกายขึ้นมา (ตอนแรกนึกว่าจะโดนกัดซะแล้ว)

หมาเนี่ย ไม่แน่ใจว่าหมาวัด หรือหมาที่คนเอาปล่อย แต่จะยังไงซะ คิดว่าน่าจะมีคนดูแล เผื่อกรณีมันไปกัดนักท่องเที่ยวเอา งานนี้มียุ่งแน่นอน แบบนั้นมันก็ไม่ไหว ต้องจับขัง จับล่ามไว้ อะไรก็ว่ากันไป

[Dockaturk]

จะไปโทษหมา ก็ไม่ถูกซะทีเดียว ต้องโทษคนดูแล เพราะคนมีสติปัญญาที่ล้ำเลิศกว่าหมา หมามันเลยถึงได้เป็นสัตว์เลี้ยงของคนไงล่ะครับ

ต่อจากนี้ไป ใครมาบอกว่าไปเที่ยววัดแล้วกลัวผี นึกดีๆ แล้วผมว่า หมานี่แหละน่ากลัวที่สุด กลัวมันจะงับเอา

จากคนที่เคยเกือบจะโดนหมากัด ตอนไปเที่ยววัดมาแล้วหลายแห่ง