บ้านป่าตาล กับงานหัตถกรรมเครื่องปั้นดินเผา "มหัศจรรย์ดินยิ้ม"

[konhuleg]

นอกจากเครื่องปั้นดินเผาของบ้านเหมืองกุงจะขึ้นชื่อแล้ว ใน อ.หางดง ก็ยังมีอีกหนึ่งหมู่บ้านหัตถกรรมสำคัญ ที่ขึ้นชื่อเรื่องเครื่องปั้นดินเผาไม่แพ้กัน นั้นก็คือ หมู่บ้านป่าตาล

การเดินทางมาไม่ยุ่งยากครับ จากตัวเมืองเชียงใหม่ มุ่งหน้าสู่ อ.หางดง โดยใช้เส้นทางเชียงใหม่ – ฮอด เมื่อเลยสี่แยกแม่เหียะ ขับมาก่อนถึงแยกพืชสวนโลก สังเกตขวามือจะมีรูปปั้นตุ๊กตายิ้มยืนหรากันอยู่ ให้เลี้ยวซ้ายเข้ามายังซอยนั้นเลยประมาณ 500 เมตร ก็เป็นอันว่าถึง

ที่มาที่ไปของหมู่บ้านป่าตาลนั้น อาชีพการทำเครื่องปั้นดินเผาของได้รับการสืบทอดมานานกว่า 100 ปี ตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษที่ได้ย้ายที่ตั้งมาจากบ้านห่างแสงลาย ซึ่งเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านขวัญเวียงในปัจจุบัน โดยในอดีตบรรพบุรุษของชาวหมู่บ้านป่าตาลมีอาชีพทำไร่ทำนา เมื่อมีเวลาว่างชาวหมู่บ้านจะไปขุดดินเหนียวจากหัวไร่ปลายนาขึ้นมาปั้นเป็นเครื่องปั้นดินเผาในรูปของ อิฐมอญ คนโท แจกัน และกระปุกออมสิน ก่อนต่อมาจะมีการปั้นเป็นตุ๊กตาดินเผาดินยิ้มอย่างเช่นในปัจจุบัน
 
ลวดลายและเอกลักษณ์ของเครื่องปั้นดินเผาบ้านป่าตาล คือรอยยิ้มที่อยู่บนตุ๊กตาปั้นทุกตัว ที่ทำให้ชิ้นงานปั้นทุกตัว ดูอารมณ์ดี ทำให้ผู้พบเห็นพลอยมีความสุขตามไปด้วย โดยตุ๊กตาแต่ละตัวสามารถจะสื่ออารมณ์ของผู้ปั้นในขณะนั้น อันสื่อให้เห็นว่าผู้ปั้นมีอารมณ์ดี มีสมาธิและมีอารมณ์ขัน และสามารถสร้างงานปั้นใหม่ๆ ที่ดูน่ารักแปลกตา ผู้ที่ได้พบเห็นก็สามารถรับรู้ได้ถึงความอารมณ์ดีและรอยยิ้มที่จริงใจจากตุ๊กตาด้วย นอกจากรอยยิ้มแล้ว ลักษณะท่าทางของตุ๊กตาก็เป็น อีกส่วนหนึ่งที่ทำให้ตุ๊กตาดูมีชีวิตชีวา ช่วยสื่อให้เห็นถึงอารมณ์ของตุ๊กตาได้ชัดเจนขึ้น

ทั้งนี้ งานปั้นของหมู่บ้านป่าตาลนั้นไม่ได้หยุดนิ่งอยู่กับที่ เพราะสามารถพัฒนาชิ้นงานให้สามารถตอบสนองต่อความต้องการของตลาดและสามารถเข้ากับยุคสมัยที่เปลี่ยนไปได้ ทำให้ได้งานปั้นที่แปลกใหม่แต่ก็ยังคงรักษาอัตลักษณ์ของหมู่บ้านป่าตาลและภูมิปัญญาท้องถิ่นเอาไว้ ทั้งยังเป็นการสอดแทรกคุณธรรมให้เยาวชนรู้จักรักและหวงแหนถิ่นฐานบ้านเกิดอีกด้วย

ส่งท้ายด้วย ผลิตภัณฑ์เด่นของหมู่บ้านที่เป็นเอกลักษณ์และได้รับความนิยม และเป็นผลิตภัณฑ์ที่ขายดี ได้แก่ ตุ๊กตาดินเผาเด็กไทยหน้ายิ้มที่อยู่ในอิริยาบถต่าง ๆ เช่น ตุ๊กตาเด็กเล่นรีรีข้าวสาร ตุ๊กตาเด็กนั่งชิงช้า ตุ๊กตาเด็กยืนไหว้ ส่วนผลิตภัณฑ์ของหมู่บ้านที่ขายดีอีกอย่างหนึ่งคือ ตุ๊กตาดินเผารูปสัตว์นานาชนิด ซึ่งเป็นตุ๊กตาดินเผารูปสัตว์ต่าง ๆ ในอิริยาบถที่แตกต่างกันออกไป เช่น ตุ๊กตา หมูแม่ลูก ตุ๊กตาแกะ ตุ๊กตาสุนัขและตุ๊กตาช้าง นอกจากนั้นชาวป่าตาลยังได้มีการสร้างสรรค์เครื่องปั้นดินเผาในรูปแบบอื่น ๆ ซึ่งทำให้เกิดความหลาหลายมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นโคมไฟตั้งโต๊ะทำจาก ดินเผาและเครื่องปั้นดินเผารูปเครื่องจักสาน เช่น กระบุง กล่องข้าวเหนียวและข้องดักปลา เป็นต้น